Leerachterstanden door corona pak je effectief aan met ‘Bij de les’

Lockdowns, online lesgeven, overleggen via Zoom of Teams: door corona zijn dit begrippen die iedereen in het onderwijs sinds 2020 heeft leren kennen. De gevolgen zijn groot: veel leerlingen hebben instructie gemist en bleken moeite te hebben met onderwijs op afstand. Niet alle kinderen zijn bovendien in de fijne omstandigheid thuis begeleid te worden. Vooral de gevolgen voor de basisvaardigheden rekenen, lezen en spelling kunnen het schoolsucces van leerlingen op lange termijn nadelig beïnvloeden.

Met de serie oefenboeken Bij de les biedt Zwijsen kinderen ondersteuning bij het wegwerken van leerachterstanden veroorzaakt door de coronapandemie. Lees- en schrijfdeskundige Marion van der Meulen werkte mee aan de serie en vertelt er graag meer over.

5 – 7 jaar 7 – 9 jaar 9 – 12 jaar Achtergrond Bij de les Doeboeken

In het kort

Met de boekjes van de serie Bij de les oefenen kinderen basisvaardigheden als rekenen, taal, spelling en lezen. In elk werkboek staat één leerdoel centraal, waardoor kinderen heel gericht oefenen met datgene wat ze moeilijk vinden. Er zijn momenteel ruim 30 boeken ontwikkeld.

Hoe ontstond het idee voor deze nieuwe serie oefenboeken?

‘Bij het ontwikkelen van al onze producten kijken we altijd naar wat er al op de markt is, en wat er nog mist. Ook doen we onderzoek bij ouders en kinderen, en vragen we leerkrachten waar zij behoefte aan hebben. Dat nemen we mee in het ontwikkelproces. We volgen daarbij de leerlijnen van kinderen van groep 1 tot en met 8, die ook in al onze educatieve methodes zitten. Al onze producten sluiten op die manier aan bij wat kinderen op school leren.

De afgelopen twee jaar is veel onderwijs minder optimaal geweest. Leerkrachten moesten ineens digitaal les gaan geven, en ook ouders moesten hun kinderen thuisonderwijs gaan bieden. Door al deze omstandigheden hebben veel leerlingen op verschillende gebieden leerachterstanden opgelopen.’

Ruimte voor verbetering

‘We hebben eerst gekeken naar producten die al op de markt waren. Maar die sluiten in de meeste gevallen niet aan bij de Nederlandse markt. Letterboekjes die vertaalt worden uit het Engels, bijvoorbeeld.’ Marion neemt als voorbeeld het woord giraf: ‘De Engelse G-klank (spreek uit als zj-iraf) van giraf komt niet terug in onze taal. Dan klopt de klank van die letter niet bij hoe wij deze uitspreken. Kinderen leren op die manier dus niet de juiste uitspraak en klank behorende bij de letters. Dat voorkom je met oefenboeken zoals onze Bij de les, zonder vertaling. Er was dus nog behoorlijk wat ruimte voor verbetering, merkten wij.’

Kreeg je die signalen ook vanuit de scholen?

‘Zeker! Ik sprak onlangs een leerkracht, die op verschillende scholen lesgeeft als overkoepelend leerlingbegeleider. Zij vertelde mij dat de eerste lockdown net inging op het moment dat leerlingen leerden schrijven. De scholen waar ze lesgaf concentreerden zich vanaf dat moment op de hoofdvakken lezen en rekenen in groep 3, en kinderen kregen de schrijfboekjes van schrijfonderwijs mee naar huis. Daar ging het volgens deze juf fout, omdat de leerlingen bij de schrijfboekjes niet de benodigde instructie kregen. Terug op school, zag ze dat de leerlingen bepaalde letters niet op de juiste manier schreven. Dat staat de schrijfbeweging, de snelheid en de leesbaarheid van het handschrift in de weg. Kinderen hebben gewoon dingen gemist. En ouders zijn dan gebaat bij een oefenboek waar systematisch, praktisch en stap voor stap onderwerpen herhaald worden, om die achterstanden weg te werken.’

Hoe zit een 'Bij de les'-boek in elkaar?

‘Er zit een opbouw in de boekjes. Een kind begint vooraan, met makkelijke oefeningen en het eindigt met moeilijker oefeningen. Ook op de pagina’s is er structuur: bovenaan wordt uitgelegd wat de bedoeling is, daarna volgen enkele eenvoudige opdrachten en onderaan de pagina staan wat moeilijkere opdrachten.

Ook is er bewust voor een sobere uitstraling gekozen. Veel plaatjes en illustraties leiden af. Bovendien voegt een drukke opmaak weinig toe, tenzij deze functioneel is. In de oefenboeken waarbij het nodig is, is natuurlijk wél gekozen voor beeldmateriaal.’

Zelfvertrouwen opbouwen

Er is volgens haar nóg een belangrijke reden voor het spaarzaam gebruik van illustraties: het zorgt ervoor dat de serie ‘leeftijdsloos’ is. Leerlingen die een behoorlijke leerachterstand hebben opgelopen door corona kunnen op deze manier oefenen met een boekje van een groep lager, zonder dat ze het gevoel hebben iets kinderachtigs te doen.

Marion: ‘Dan bouw je het zelfvertrouwen van je kind op. Op die manier kunnen ze de basis opnieuw leggen en van daaruit verder gaan opbouwen.’ Marion lacht en vertelt: ‘Zélfs mijn zoon van 27 jaar met ernstige dyslexie kan het boek ‘leer en oefen werkwoordspelling’ doorwerken, zónder het idee te hebben dat hij de stof van groep 4 of 5 aan het leren is!’ In 28 pagina’s kan een kind de hele werkwoordspelling onder de knie krijgen volgens haar: ‘Laat ik zeggen voor 90 procent, want de uitzonderingen hebben we er niet in opgenomen.’

Moeten ouders samen met hun kind gaan zitten? Of kunnen kinderen dit oefenen zelf oppakken?

‘Kinderen kunnen het helemaal zelf. Ouders die willen helpen, ondersteunen we. Zij krijgen uitleg op de eerste pagina met instructies. Ze kunnen zo precies lezen hoe ze die ondersteuning kunnen bieden. Maar de serie oefenboeken zelf zijn helemaal zo opgebouwd dat kinderen ze zelfstandig kunnen doorwerken. Achterin staan de oplossingen en daarmee kunnen ze hun werk zelfstandig nakijken.’

Maar dan mogen ze natuurlijk niet even spieken!

‘Ook daar hebben we rekening mee gehouden. We hebben de oplossingen namelijk heel erg verkleind afgedrukt. Anders dan bij een apart antwoordenboekje, dat je makkelijker even snel ernaast kunt pakken. We gaan er vanuit dat het niet gebeurt. En ach, als ze spieken … Ook al schrijft je kind het over vanaf het antwoordenblad, dan nog leer je daar iets van. Schrijven en overschrijven helpt namelijk bij het onthouden ervan.’

Overvragen we kinderen niet met al dat thuis oefenen?

‘We zeggen zeker: wissel inspanning en ontspanning af. Dat is heel belangrijk. Als ze een pagina klaar hebben, ga dan even iets anders doen. Lees een stripboek, ga dansen of even buiten spelen. Kinderen kunnen niet altijd hard werken. En onderwijs moet je echt aan school overlaten. Het is heel belangrijk dat thuis oefenen leuk blijft, ga dat niet doordrukken. Dat werkt averechts. En ouders: je kunt er echt op vertrouwen dat school de ontwikkeling van alle leerlingen goed in de gaten houdt.’

Bekijk ook eens

Het grote boek vol geniale LEGO ideeën - Sarah Dees

Alles van 'Bij de les'

Bij de les

36 delen

Bekijk alle series

Leerachterstanden door corona pak je effectief aan met ‘Bij de les’

In het kort

Hoe ontstond het idee voor deze nieuwe serie oefenboeken?

Bekijk ook eens

Het grote boek vol geniale LEGO ideeën

Loco mini Rompompom pakket logisch denken

Rompompom puzzels

Rompompom denkspelletjes 4-6 jaar

Fiep Westendorp letter schrijfkoffer

Alles van 'Bij de les'

Bij de les

Gerelateerde artikelen

Ons kinderpanel over ‘Het magische zwemparadijs met de verboden glijbaan’

Gi-ga-groen in de klas

Interview met Ben Guterson

Interview met Yuval Noah Harari

Gerelateerde downloads

5 microlessen – Harari – Hoe wij het machtigste dier op aarde werden

Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten lespakket

Boekbespreking ‘De magie van de verboden toren’

Lesbrief ‘De TikTok Hack’

Ridder Roa – lesbrief

Dog Man & Kleine Karel-zomerdoeboekje

Dolfje Weerwolfje – Tegen Pesten Lespakket

Hoefijzer knutselen

Stip kleurplaat

Hoe teken ik… Melvin de kikker

Dog Man: Misdaad en blaf – kleurplaat

Lesbrief Code Rood!

Lesbrief De Wisselaar

Meester Jesper Challenge

Doeblad Roosbot

Mondriaan woordzoeker

Lesbrief Victorine

Escape School werkbladen

Knutselplaat Fien & Teun Pietenmuts

Chaos United staat in de kou

Chaos United staat in de kou!

Lesbrief Beer is nooit alleen

Digibordles Alle wensen van de wereld

Knutselplaat Spoedniks ruimtemobile

Knutselplaat Fien & Teun Sinterklaasmijter

Kleurplaat Fien & Teun Sinterklaas

Lesbrief Een wonderprachtig dier – basisonderwijs

Kleurplaat Dog Man ziet ze zwemmen

Hoe teken ik ‘Bastie van Boomkop’ uit Dog Man?

Lesbrief ‘Drakenstorm’

Bingokaart E3 – Tien minuten verhaaltjes om zelf te lezen

Bingokaart M3 – Tien minuten verhaaltjes om zelf te lezen

Boekbespreking Miljonairskind. Het verborgen eiland.

Gerelateerde downloads

Kleurplaat Spekkie en Sproet: het geheim van de boswachter

Boekbespreking Maanrovers

Lesbrief Maanrovers

Lesbrief – Spuit Elf wordt brandweerolifant

Lange leve de koningin – spelregels schaken

Lesbrief – Het mysterie van het steenhouwertje

De Gorgels – Teken Bobba en Belia

Lesbrief ‘Dog Man’

Lesbrief Boutje van de rommelberg

Lesbrief Oma Luchtbuks

Kleurplaat Dog Man De bal is hond

Hoe teken je ‘Kapitein Cupcake’ uit Dog Man?

Boekbesprekingspakket ‘Kun je gamen in de ruimte?’

Lesbrief Stink-AVI’s

Kleurplaat – De honing en de honingin

Spekkie en Sproet en de verborgen code – kleurplaat

Hoe teken ik… Mollie

Hoe teken ik… Kleine Karel

Knutselplaat astronauten patch – Kleine astronauten

Knutselplaat planetenslinger – Kleine astronauten

Kleurplaat – Kleine astronauten

Doeblad – Wat kiest Pieter

Doeblad – De spreekbeurt van Alin

Doeblad – Wat doet Jul?

Dolfje Weerwolfje raamtekening

Dolfje Weerwolfje logo raamtekening

Lesbrief Smile

Boekbesprekingspakket – Top Bob de grote ontsnapping

Spekkie cake recept