Interview met Aron Dijkstra

Ik heb altijd al een zwak gehad voor oude verhalen, waar ze ook vandaan komen. Er is iets magisch aan een verhaal dat duizend of zelfs tweeduizend jaar oud is en nu nog steeds wijs, grappig, spannend of ontroerend kan zijn. Ik denk dat je zulke verhalen echt ‘tijdloos’ kan noemen. De Noordse mythologie heeft zo zijn eigen, gekke charme, met absurde details, zoals Buri, de grootvader van de god Odin, die vastzat in een blok ijs, totdat hij daaruit werd bevrijd door een koe die het ijs oplikte als een soort waterijsje. Maar andere verhalen zijn net grappige en spannende avonturen, zoals het gedicht þrymskviða (het verhaal van Trym) waarin de macho god Thor, aangemoedigd door de sluwe god Loki, zichzelf moet vermommen als een bruid om zijn hamer terug te krijgen van de jotun (een ‘reus’) Trym. Dat verhaal heb ik zelfs gebruikt in Drengr.

Veel van de meest oorspronkelijke Noordse verhalen zijn gedichten (die noemen we de ‘Poëtische Edda’) en gedichten kan je het beste waarderen in de oorspronkelijke taal. Toen in 2020 de coronapandemie ervoor zorgde dat we meer thuis moesten blijven, besloot ik een zelfstudie Oudnoors op te pakken om me nog meer te kunnen verdiepen in de Noordse cultuur en literatuur. Dat soort dingen vind ik heel interessant en ik vind het belangrijk om zo goed mogelijk de juiste bronnen daarbij te gebruiken. En daar ben ik trouwens nog lang niet klaar mee!

Runen zijn maar een heel klein onderdeel van die studie; de meeste Oudnoorse teksten zijn gewoon in ons eigen alfabet geschreven, maar jong-futhork (zo heet dat rune-schrift) leren lezen en schrijven is natuurlijk wel extra cool om te kunnen!

Onder andere. Ik had al een tijdje zin om een verhaal te schrijven die te maken had met Vikingen en Noordse volksverhalen. Maar tijdens die zelfstudie over de Oudnoorse taal stuitte ik op het woord ‘drengr’. Een woord waar wij eigenlijk geen woord voor hebben, maar iets betekent als stoer, dapper, onverschrokken, strijdlustig en roemzuchtig. Het hele Viking-wezen draait om dat woord en dat voelde als het perfecte thema om het boek om te laten draaien. In het boek komen daarnaast ontzettend veel verhalen en personages uit de Poëtische Edda voor, zoals Fenris, Hugin, de Wereld-slang, Loki en nog veel meer. Ieder hoofdstuk illustreerde ik ten slotte met een runesteen die in Oudnoors en  jong-futhork een korte samenvatting van dat hoofdstuk geeft.

Ik schrijf al heel lang naast mijn illustratiewerk. Ik heb al best veel verhalen geschreven en gewoon nooit afgemaakt. Dat zie ik nu maar als oefening voor dit debuut. Dus schrijven is stiekem niet zo nieuw voor mij. Ik denk dat het juist wel in mijn voordeel werkt dat mijn fantasie heel ‘beeldend’ is, want daardoor vind ik het makkelijker om ook iets in tekst te schrijven zodat je het haast voor je kan zien. Schrijven geeft ook meer de vrijheid om bijvoorbeeld een hoofdpersoon niet per se helemaal te omschrijven, zodat de lezer er zelf een eigen voorstelling bij kan maken. Bij illustraties is dat veel lastiger. 

Ik heb vooral in een andere stijl gewerkt. Qua techniek gebruikte ik nog steeds inkt, waar ik altijd mee werk voordat ik iets inkleur. Omdat de lezers van Drengr ouder zijn dan die van de prentenboeken die ik voorheen maakte, moest het wel wat anders natuurlijk. Grappig genoeg zijn alle tekeningen in het boek illustraties in illustraties, met allebei een andere stijl. Ik tekende de hoofdpersonen als abstracte, ‘gekerfde’ figuurtjes op realistisch getekende runestenen. Op die manier kon ik de hoofdpersonen afbeelden zonder ze echt

in te vullen. Maar het omslag is gelukkig nog wel kleurrijk!

Er zijn veel overeenkomsten. Ik denk dat ik daarom Sigi’s verhaal wilde en kon vertellen. Ik ben absoluut geen durfal. Ook ben ik net als Sigi een heel gevoelig persoon en vecht ik hoogstens met mijn eigen onzekerheid.

Lezers van Drengr hebben misschien opgemerkt dat de plaaggeest Loki nooit een eigen vorm heeft en alleen verschijnt als Sigi zich onzeker en alleen voelt. Dat komt omdat de Loki uit mijn verhaal niet echt een op zichzelf staand personage is, maar vooral een deel van Sigi is die zichzelf continu bekritiseert. Loki is eigenlijk ‘dat stemmetje’ in je hoofd dat zelfdestructieve dingen zegt als je onzeker bent. Iedereen heeft een Loki, en sommigen zijn er beter in dan anderen om tegen dat stemmetje op te staan. Ik ken dat stemmetje heel goed en ik heb net als Sigi moeten leren dat het alleen maar tegen je werkt als je naar dat stemmetje gaat luisteren. En nog is dat soms een gevecht dat ik verlies. Ik hoop dat meer kinderen dit zullen herkennen als zij Drengr lezen.

Zoals de Vikingen het bedoelden absoluut niet, maar dat is ook niet iets waar je tegenwoordig naar moet streven, vind ik. In mijn boek leert Sigi mijn moderne opvatting van het woord ‘drengr’ kennen: durven opkomen voor je vrienden en durven zijn wie je bent, tegen alle vooroordelen in. Dat is naar mijn mening het stoerste wat je kan doen. Het meest ‘drengr’. Op die manier heb ik leren drengr te zijn, maar niet iedere dag ben ik dat even goed. Ik probeer me er bijvoorbeeld voor in te zetten om te laten zien dat jongens ook gevoelig en breekbaar mogen zijn en het juist dapperder is om dat te omarmen en als kracht te gebruiken, dan mee te roepen met harde schreeuwers of mee te vechten met heethoofden. In veel films, series en games die jongens voorgeschoteld krijgen heerst voor hen helaas nog steeds het oude Viking-beeld van ‘drengrskap’ (het drengr-zijn).