Duik in de dagboeken uit ‘Oorlog in inkt’
De verhalen in Oorlog in inkt zijn gebaseerd op originele dagboeken van kinderen uit de Tweede Wereldoorlog.
Auteurs Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda doken het archief van het NIOD in om de dagboeken te bestuderen en de bijzondere verhalen verder te vertellen. Zo ontstond een rijk geschakeerd boek, een directe duik in de geschiedenis!
Op deze pagina bekijk je fragmenten uit de originele dagboeken, fotomateriaal en extra informatie over de dagboekschrijvers en hun bijzondere verhaal.
Verschillende perspectieven
In Oorlog in inkt laten zeven meisjes en zeven jongens je hun verhalen meebeleven. Een boek met veel verschillende perspectieven en stuk voor stuk prachtige verhalen om aan elkaar door te vertellen.
Hoe voelt het om te moeten schuilen en vluchten als de bommen om je oren vliegen, zoals bij Yvonne, Felix en Henk? Om altijd honger te hebben, zoals Corri en Lineke? Om gescheiden te worden van je ouders en te overleven in kampen, zoals de joodse George of Chris uit Nederlands-Indië? Om gepest te worden omdat je ‘foute’ ouders hebt, zoals Annie? Of om een joodse vriendin te hebben die steeds minder mag, zoals Jeanne?
De dagboekschrijvers
Annemarie en Suzanne hebben waar mogelijk contact gezocht met de dagboekschrijvers en/of hun nabestaanden. Dit leverde naast waardevolle en bijzondere gesprekken, ook extra informatie en foto’s van de dagboekschrijvers tijdens de oorlogsjaren op.
Henk maakte het bombardement van Rotterdam mee. Zijn dagboek is bewaard gebleven en het verhaal ‘Een zee van vuur’ is hierop gebaseerd. Jeanne (14) schreef over wat ze meemaakte in de oorlog. Ook over haar beste vriendin Betje, die naar een ‘werkkamp’ in Polen moest. Betje kwam nooit meer terug. Lees meer over haar verhaal in ‘De zomer van ’42’.
Saskia, de dochter van Henk over Oorlog in inkt: ‘Goed geschreven en mooi om te lezen dat zijn optimistische karakter zo goed naar voren komt in het verhaal, daar herken ik mijn vader in en zeker ook mijn opa.’
Bang! Boem! Wat is dat? We rennen, vliegen de trap af. Het plafond golft als doek, het zal ons vast bedelven. Voelen ons heen en weer gaan als in een wankele boot. Zou de kelder het volhouden? De hele straat staat in brand. Nu moeten we vluchten en alle dierbare herinneringen achterlaten. Henk (10) uit Rotterdam
’s Avonds met Bets kleren gemerkt voor Polen. Jeanne (16) uit Emmen
Dagboekfragmenten
De schrijvers hebben de dagboeken zo nauwkeurig mogelijk gevolgd, om dicht bij het originele verhaal te blijven. Daarnaast is de extra informatie die het contact met de dagboekschrijvers of hun familieleden opleverde, verwerkt. Om het leesbaar te maken is er soms iets naar eigen inzicht ingevuld, zoals details, gedachten of bepaalde uitspraken.
De bende van Mekenkamp, de oorlog van Jan
In de dagboeken van Jan – door hem ‘Oorlogsbelevenissen’ getiteld – wordt indringend beschreven hoe de hongerwinter was in Haarlem. Over het eten van bloembollen en hoe je die het beste kon bereiden. En over de nachtelijke, stiekeme jacht naar hout. Toen de auteurs aan Oorlog in inkt begonnen, was Jan nog in leven. Hij heeft de eerste versie van zijn verhaal, opgeschreven door Suzanne, nog kunnen lezen. Zijn reactie: ‘Eigenlijk ben je nog net op tijd na 75 jaar om mijn dagboek met mij te kunnen bespreken. Ik heb je concept een paar maal doorgelezen; toch wel bijzonder na zoveel jaren je eigen dagboek terug te lezen.’
Nu in de oorlog houdt iedereen konijnen om met Kerstmis en Pasen een vet boutje te hebben. De mensen beginnen nu met hout stelen. Ze nemen putdeksels en tuinhekjes mee. Op een avond zei mijn vader: we staan morgen om 5 uur op en dan zagen we een paar bomen om. Jan (13) uit Haarlem
De trein van dood en leven, de oorlog van George
De Duits-Joodse George Levy werd samen met zijn zusje in 1939 in Duitsland door zijn moeder op de trein gezet. Ze kwamen terecht in Nederland, maar ook daar waren ze niet veilig. Ze belandden in kamp Vught, Westerbork en Bergen-Belsen. In zijn dagboek schrijft George over de treinreis, het Verloren Transport, naar Tröbitz. Zijn ervaringen zijn verwerkt in het verhaal ‘De trein van dood en leven’. Na de oorlog verhuisden George en Ursula na de Verenigde Staten. George leeft nog, Ursula overleed in augustus 2019.
Ik zag de rails door het kamp lopen en dacht, daarover gaan wij straks naar Polen en Duitsland. Dan weer eten en naar bed. Ik verspreek mij, ik bedoel ’n stuk plank met vlooien. Gelukkig dat wij niet helemaal boven sliepen, ’t regende soms van boven op ons bed en wij lagen twee hoog. De luizen kropen met tientallen door kleren en bed. George Levy (12) uit Duitsland
Hier Radio Oranje..., de oorlog van Hans
Hans (14) uit Deventer luisterde naar Radio Oranje en schreef al het nieuws op. De kranten vertrouwde hij niet. Vanaf het moment dat er weer kranten verschijnen die hij wel vertrouwt, stopt hij met zijn dagboek. Het is overbodig geworden.
Een woord van vier letters, de oorlog van Corri
In het verhaal ‘Een woord van vier letters’ wordt beschreven hoe de hongerwinter was voor Corri (12). Van het helpen in de gaarkeuken en de tulpenbollensoep tot de voedselpakketjes die in april 1945 uit de lucht kwamen vallen, en over haar joodse vriendin Karin. Corri’s moeder spoorde haar aan om de oorlog van zich af te schrijven in haar dagboek, daarin mocht ze Karins naam onder geen beding noemen. Corri plakte de jodenster die ze van haar vriendin kreeg in haar dagboek.
Annemarie werkte met de kopieën die van het dagboek zijn gemaakt in het NIOD. Ook zocht ze Corri op en samen bekeken ze haar originele dagboek.
En nu eten de mensen bloembollen. Toen moeder vanmiddag eten ging halen zag ze voor zich een arm kind lopen. Dunne gescheurde jas, sokjes in witte zomerschoenen. Moeder nam d’r mee naar huis en ze vertelde dat ze sinds gisteravond niet meer gegeten had. We hebben samen de soep gedeeld. Vrede!!! Heus. De mensen zijn gek. Je mag nu tot 9 uur naar buiten. Maar de mensen waren om half 11 nog buiten en de Moffen konden er niks aan doen. Corri (12) uit Delft
Zoek mij niet, ik zoek jou, de oorlog van Chris
Chris (13) zat alleen in een jappenkamp op Java. Hij schreef zijn dagboek op een soort kladblok en tekende de bladzijdes vol. De potloodlijnen zijn nog nauwelijks te lezen.
Ik heb gedroomd dat het 20 october is afgelopen, dat is precies over 49 dagen. Ik heb diarree. Ik ben vandaag vijf keer naar de wc geweest. Chris (13) op Java
Tekenen voor je leven, de oorlog van Felix (15)
Felix Valk (15) maakte de Slag om Arnhem mee. Felix tekende veel in zijn dagboek en hield daarnaast ook schetsboekjes bij, waaronder het spottende ‘Hitlers reis door Duitsland en Italië’ met tekeningen van Hitler op ski’s.
Telkens als ze weer doken zat ik in doodsangst of ik nou geraakt zou worden. Mijn ogen kneep ik dicht en mijn handen hield ik voor mijn oren. Ik dacht niet dat ik weer levend thuis zou komen. Felix (15) uit Arnhem
De A van Ambarawa, de oorlog van Carla
Carla (16) zat met haar moeder in kamp Ambarawa op Java. Ze schreef dit kamplied in haar dagboek.
Op 28 januari 1945 beschreef ze hoe een Nederlands vliegtuig pamfletten uitgooide, zoals hieronder afgebeeld.
We zijn in het kamp Ambarawa aangekomen. Iedereen ontdekte tegelijkertijd rood-wit-blauw op de vleugels. We werden half gek van vreugde. Carla (16) op Java
Bekijk het boek
Hardcover:
20,99
Nog een echte aanwinst in de kinderboeken over de oorlog. Het boek maakt indruk door de terloopse manier waarop de verhalen worden verteld. De intimiteit van alledaagse gebeurtenissen, zonder drama of opsmuk. Vriendschappen die abrupt aflopen. Zoals het werkelijk gegaan moet zijn. Pjotr van Lenteren in 'de Volkskrant'