Het handschrift verdient aandacht!
Het afgelopen jaar heeft het basisonderwijs regelmatig op afstand moeten lesgeven waarbij de aandacht van de leerkracht begrijpelijkerwijs vaak uitging naar de basisvakken zoals rekenen, lezen en taal. Voor schrijven werd veelal het schrijfboekje mee naar huis gegeven om er per week een aantal bladen in te schrijven. En dit heeft gevolgen gehad, aldus Marion van der Meulen (onderwijskundige en o.a. auteur van de schrijfmethode Pennenstreken).
Het blijkt uit diverse onderzoeken dat het handschrift van kinderen in twee opzichten slechter is geworden in de afgelopen periode:
- Kinderen blijken het handschrift minder goed geautomatiseerd te hebben (dus dat je het handschrift kunt gebruiken zonder na te hoeven denken over de vorm van de letters)
- Kinderen blijken de vormen van de letters minder goed geleerd te hebben. Dit speelt vooral voor kinderen in groep 3 en 4.
Het gevolg hiervan is dat er meer kinderen zijn dan in andere jaren die moeite hebben met leesbaar schrijven.
In dit artikel zet Marion van der Meulen op een rijtje hoe corona van invloed is geweest op het handschriftonderwijs en vooral ook: hoe kunnen we onze kinderen helpen een beter leesbaar handschrift te ontwikkelen. Tot slot hebben we wat tips op een rijtje gezet om kinderen te laten oefenen. Handig dus ook vooral!
Handschriftonderwijs in coronatijd
Hoe anders verloopt het handschriftonderwijs normaal: een schrijfles in groep 3 wordt gestart met uitgebreide instructie waarbij de kinderen via filmpjes en oefeningen niet alleen de vorm van de letter leren, maar ook het traject dat je pen moet maken om de lettervorm te schrijven. Bij het thuisonderwijs ontbrak deze instructie, hetgeen dat meerdere gevolgen met zich meebracht.
- Imiteren van letters
Bij de letter ‘e’ bijvoorbeeld zien we dat de kinderen deze gaan schrijven door aan het eind van de ‘e’ te beginnen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de leesbaarheid van de letter, maar ook voor hoe ‘makkelijk’ je deze kan schrijven. Bij het aanleren van deze letter merk je de gevolgen (nog) niet, maar is deze beweging eenmaal geautomatiseerd, dan zit deze beweging je straks in de weg bij het schrijven van woorden en zinnen. Doordat de kinderen de letters thuis leerden schrijven, kon de leerkracht niet zien of het lettertraject juist werd aangeleerd en geoefend.
- Afname schrijven door computeronderwijs
Een ander gevolg van het vele thuisonderwijs is dat kinderen veel oefening en opdrachten hebben gekregen via of op de computer. Normaal wordt in de klas ook nog gewerkt in schriften en werkboekjes. Nu is dat vaak vervangen door opdrachten op de computer. Hierdoor zijn kinderen steeds minder met de hand gaan schrijven. En omdat schrijven een motorische vaardigheid is die je vooral goed leert door het veel te doen, merken we dat kinderen veel minder geoefend hebben met schrijven. Daardoor voelt het schrijven van kinderen meer dan ooit onwennig en moeten ze steeds na blijven denken over de leesbare letters.
Stimuleer het schrijfproces
Het goede nieuws is: er is nog heel veel aan te doen om het handschrift te blijven oefenen.
- Observeer en let goed op of de lettervormen en -trajecten goed gemaakt worden en meteen te verbeteren als je ziet dat er iets fout is ingeoefend.
- Daarnaast helpt het om kinderen juist nu extra te laten oefenen. Niet alleen met de materialen van school maar ook voor thuis.
Ga thuis aan de slag
Om thuis het handschrift van kinderen te oefenen, zijn de schrijfkoffertjes ideaal. Wel is het belangrijk dat je bij de keuze tussen de schrijfkoffertjes oplet welke je kiest. Kies uit één van de schrijfkoffertjes die past bij de leeftijd van je kind of kies een koffertje dat de letters aanbiedt dat je kind op school ook leert.
Daarna kun je heerlijk aan de slag met de schrijfkaarten en de uitwisbare stift. Oefen de letters die je kind leuk vindt om te maken of die je kind nog niet zo goed geleerd heeft. Geoefend: uitvegen maar en nog een keer. Net zo lang tot je kind zegt: nu kan ik het echt! Voor ieder kind een mooie aanbod.
Woezel & Pip abc schrijfkoffer (3+)
Rompompom ik lees en schrijf (4+)
