Basisvaardigheden oefenen met ‘Bij de les’

‘We hebben eerst gekeken naar producten die al op de markt waren. Maar die sluiten in de meeste gevallen niet aan bij de Nederlandse markt. Letterboekjes die vertaalt worden uit het Engels, bijvoorbeeld.’ Marion neemt als voorbeeld het woord giraf: ‘De Engelse G-klank (spreek uit als zj-iraf) van giraf komt niet terug in onze taal. Dan klopt de klank van die letter niet bij hoe wij deze uitspreken. Kinderen leren op die manier dus niet de juiste uitspraak en klank behorende bij de letters. Dat voorkom je met oefenboeken zoals onze Bij de les, zonder vertaling. Er was dus nog behoorlijk wat ruimte voor verbetering, merkten wij.’

‘Zeker! Ik sprak onlangs een leerkracht, die op verschillende scholen lesgeeft als overkoepelend leerlingbegeleider. Zij vertelde mij dat de eerste lockdown net inging op het moment dat leerlingen leerden schrijven. De scholen waar ze lesgaf concentreerden zich vanaf dat moment op de hoofdvakken lezen en rekenen in groep 3, en kinderen kregen de schrijfboekjes van schrijfonderwijs mee naar huis. Daar ging het volgens deze juf fout, omdat de leerlingen bij de schrijfboekjes niet de benodigde instructie kregen. Terug op school, zag ze dat de leerlingen bepaalde letters niet op de juiste manier schreven. Dat staat de schrijfbeweging, de snelheid en de leesbaarheid van het handschrift in de weg. Kinderen hebben gewoon dingen gemist. En ouders zijn dan gebaat bij een oefenboek waar systematisch, praktisch en stap voor stap onderwerpen herhaald worden, om die achterstanden weg te werken.’

‘Er zit een opbouw in de boekjes. Een kind begint vooraan, met makkelijke oefeningen en het eindigt met moeilijker oefeningen. Ook op de pagina’s is er structuur: bovenaan wordt uitgelegd wat de bedoeling is, daarna volgen enkele eenvoudige opdrachten en onderaan de pagina staan wat moeilijkere opdrachten.

Ook is er bewust voor een sobere uitstraling gekozen. Veel plaatjes en illustraties leiden af. Bovendien voegt een drukke opmaak weinig toe, tenzij deze functioneel is. In de oefenboeken waarbij het nodig is, is natuurlijk wél gekozen voor beeldmateriaal.’

Er is volgens haar nóg een belangrijke reden voor het spaarzaam gebruik van illustraties: het zorgt ervoor dat de serie ‘leeftijdsloos’ is. Leerlingen die een behoorlijke leerachterstand hebben opgelopen door corona kunnen op deze manier oefenen met een boekje van een groep lager, zonder dat ze het gevoel hebben iets kinderachtigs te doen.

Marion: ‘Dan bouw je het zelfvertrouwen van je kind op. Op die manier kunnen ze de basis opnieuw leggen en van daaruit verder gaan opbouwen.’ Marion lacht en vertelt: ‘Zélfs mijn zoon van 27 jaar met ernstige dyslexie kan het boek ‘leer en oefen werkwoordspelling’ doorwerken, zónder het idee te hebben dat hij de stof van groep 4 of 5 aan het leren is!’ In 28 pagina’s kan een kind de hele werkwoordspelling onder de knie krijgen volgens haar: ‘Laat ik zeggen voor 90 procent, want de uitzonderingen hebben we er niet in opgenomen.’

‘Kinderen kunnen het helemaal zelf. Ouders die willen helpen, ondersteunen we. Zij krijgen uitleg op de eerste pagina met instructies. Ze kunnen zo precies lezen hoe ze die ondersteuning kunnen bieden. Maar de serie oefenboeken zelf zijn helemaal zo opgebouwd dat kinderen ze zelfstandig kunnen doorwerken. Achterin staan de oplossingen en daarmee kunnen ze hun werk zelfstandig nakijken.’

‘Ook daar hebben we rekening mee gehouden. We hebben de oplossingen namelijk heel erg verkleind afgedrukt. Anders dan bij een apart antwoordenboekje, dat je makkelijker even snel ernaast kunt pakken. We gaan er vanuit dat het niet gebeurt. En ach, als ze spieken … Ook al schrijft je kind het over vanaf het antwoordenblad, dan nog leer je daar iets van. Schrijven en overschrijven helpt namelijk bij het onthouden ervan.’

‘We zeggen zeker: wissel inspanning en ontspanning af. Dat is heel belangrijk. Als ze een pagina klaar hebben, ga dan even iets anders doen. Lees een stripboek, ga dansen of even buiten spelen. Kinderen kunnen niet altijd hard werken. En onderwijs moet je echt aan school overlaten. Het is heel belangrijk dat thuis oefenen leuk blijft, ga dat niet doordrukken. Dat werkt averechts. En ouders: je kunt er echt op vertrouwen dat school de ontwikkeling van alle leerlingen goed in de gaten houdt.’