Interview met Yuval Noah Harari

Het is het boek dat ik als kind zelf had willen lezen. Het vertelt het verhaal van de mens, van de tijd dat we als apen op de savanne leefden, tot het moment dat we ons haast als goden voortbewegen, met vliegtuigen en raketten.

Het is een vrolijk boek; ik hoop dat jonge lezers er steeds maar in door willen lezen. Daarnaast is het heel serieus; het boek is erop gericht om de lezer over allerlei kwesties te laten nadenken. Waarom hebben we nachtmerries, en houden we zo van suiker? Maar ook: waarom geloven mensen in goden, en waarom is er zo veel oorlog?

Hoe wij het machtigste dier op aarde werden heeft een belangrijke boodschap aan kinderen: de wereld waarin we leven, had ook heel anders kunnen zijn. Mensen hebben ervoor gezorgd dat het er nu zo uitziet. En het zijn ook mensen die er iets aan kunnen veranderen.

Je moet een aantal hele lastige vragen stellen, en je niet verschuilen achter ingewikkeld taalgebruik. Als je voor volwassenen schrijft, en je weet iets niet helemaal zeker, dan kun je dat over het algemeen goed maskeren door hele lange zinnen te gebruiken en die vol te stoppen met moeilijke, abstracte woorden. De lezers denken dan dat het aan hen ligt dat ze je niet kunnen volgen; dat je te slim voor ze bent.

Dat trucje werkt niet bij kinderen. Als ze het niet meer kunnen volgen, raken ze verveeld en leggen ze het boek aan de kant. Daarom moet je alles eenvoudig en concreet houden en dat betekent dat je heel goed moet weten waar je het over hebt. En als je iets niet weet, kun je dat het best gewoon eerlijk zeggen. Dat heb ik gedaan bij het schrijven van mijn boek.

Kinderen kennen alle grote vragen, waar we geen antwoorden op hebben. Vragen als ‘wat is de zin van het leven?’, ‘waarom zijn we hier?’, ‘wat gebeurt er als we doodgaan?’.

Veel mensen laten deze vragen los als ze opgroeien. Niet omdat ze het antwoord vinden, maar juist omdat ze zo wanhopig op zoek zijn naar het antwoord, of omdat ze er eigenlijk heel bang voor zijn.

Toch is het belangrijk om deze vragen te blijven stellen, ook als we ouder worden. Als we dat niet doen, sluiten we ons denkvermogen af. Dan denken we dat we de wereld begrijpen, terwijl dat niet het geval is.

Het is beter om vragen te stellen die we niet kunnen beantwoorden, dan om antwoorden te geven zonder ze te bevragen.

Ik had het geweldig gevonden! Eigenlijk schreef ik dit boek ook een beetje voor mijn tienjarige zelf. Ik maakte er een spelletje van: stel dat ik terug zou kunnen gaan in de tijd, en mezelf als kind zou kunnen ontmoeten – wat zou ik tegen mezelf zeggen?

Als ik dit boek had gelezen toen ik tien was, had het me jarenlang geloof in allerlei onzin bespaard. Ik denk ook dat ik me dan op allerlei manieren beter had kunnen gedragen. Voor mijzelf, maar ook voor de mensen om mij heen.